رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر امروز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) با اشاره به بازدید اعضای انجمن تولیدکنندگان بذر فرانسه از این مؤسسه و بحث و تبادل نظر درباره زمینه‌های همکاری دوطرفه در تحقیقات و تجاری‌سازی دستاوردها گفت: آنچه در این دیدارها برای ما حائز اهمیت است، همکاری درباره فعالیت‌های تحقیقاتی مشترک در محصولاتی همچون دانه‌های روغنی، ذرت، سبزی و صیفی، بومی‌سازی تکنولوژی و تولید بذر هیبرید است.
گودرز نجفیان افزود: دو طرف برای همکاری‌های بیشتر اظهار تمایل کردند و ما نیز بر فعالیت‌های پژوهشی تأکید داریم.
وی با بیان اینکه در تولید بذور سبزی و صیفی به‌دلیل کم‌توجهی مسئولان، سرمایه‌گذاری و زیرساخت‌های لازم فراهم نشده است، خاطرنشان کرد: با وجود آن که در حال حاضر دانش تولید این بذور در کشور وجود دارد و بسیاری از شرکت‌های خصوصی نیز علاقه‌مند به تولید هستند، اما امکان تولید و بهره برداری از نتایج تحقیقات را نداریم.
نجفیان ادامه داد: بذری که هم‌اکنون به نام بذر هیبرید وارد کشور می‌شود، تنها ۲۵ درصد آن هیبرید بوده است و ۷۵ درصد مابقی بذور آزاد گرده‌افشان هستند که نیازمند تکنولوژی خاصی نیستند و به‌راحتی می‌توان در کشور تولید کرد که این امر نیازمند سرمایه‌گذاری در این بخش هستیم.
وی با بیان اینکه رویکرد مؤسسه واگذاری ارقام معرفی‌شده و همکاری با شرکت‌های خصوصی جهت تولید بذور هیبرید است، تصریح کرد: هم‌اکنون سالانه ۹۰ میلیون دلار بذر سبزی و صیفی وارد کشور می‌شود که این رقم تنها برای واردات قانونی بوده و واردات قاچاق نیز لحاظ نشده است، در صورتی که اگر یک‌دهم این رقم را صرف سرمایه‌گذاری برای تولید داخلی کنیم، می‌توانیم ارزبری را تا ۴۰ درصد کاهش دهیم.
مرغ همسایه غاز نیست!
رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر یادآور شد: تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران با این ذهنیت که “مرغ همسایه غازه” تنها برای درآمدزایی، ارقام بی‌کیفیت خارجی را وارد می‌کنند، ارقامی که به نام رقم زودرس و با بهره‌وری بالای آب وارد می‌شوند، اما پس از تولید هیچ‌کدام از ویژگی‌های ذکرشده را ندارند.
نجفیان تأکید کرد: مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مؤسسه‌ای پژوهشی و علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری برای تولید داخلی است، اما از مجموع یارانه‌های تولید بذور محصولات زراعی، تنها ۵۰ درصد از شش میلیارد تومان پرداخت شده است که پاسخگوی هزینه‌ها نیست.
وی اظهار داشت: باید بتوانیم بذور مصرفی خود را حتی‌الامکان در داخل کشور تولید کنیم و در صورت نیاز به واردات نیز با استفاده از پل‌های مشارکتی با لحاظ شدن توانمندی‌های دو طرف بذور را وارد کنیم و تنها بازار مصرف سایر کشورها نباشیم.
نجفیان همچنین گفت: بسیاری از بذور واردشده به کشور مورد تأیید ما نیستند، روی این بذور تنها اطلاعات شناسنامه‌ای حک شده است که کافی نیست و عدم آگاهی از اطلاعات اقلیمی بذور یک خلاء قانونی محسوب می‌شود و این امر یکی از دلایل عدم کیفیت محصولات گلخانه‌ای، سبزی و صیفی، نبود طعم و مزه و عدم بازارپسندی است.
وی با اشاره به اینکه ویژگی بذور واردشده، تولید محصول فراوان، اما بی‌کیفیت است، افزود: آنچه در سرمایه‌گذاری داخلی مؤثر است، قانون رویالیتی* است، به‌طور مثال زمانی که فردی در پژوهش سرمایه‌گذاری می‌کند، هشت تا ۱۴ سال طول می‌کشد تا به رقم جدید دست یابد و اگر پس از صرف زمان و هزینه، حق مالکیت معنوی را نداشته باشد، سودی عایدش نخواهد شد و این امر یکی از دلایل عدم علاقه‌مندی شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در این حوزه است.
رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر با بیان اینکه ما تلاش بسیاری را برای ورود قانون رویالیتی و تعیین تعرفه در برنامه ششم داشتیم، خاطرنشان کرد: خوشبختانه در سال جاری دولت برای پژوهش بودجه‌ای را اختصاص داده است که امیدواریم در پرداخت آن نیز مشکلی پیش نیاید.
نجفیان با ابراز امیدواری از اینکه با مشارکت بخش خصوصی در تولید بذر بتوانیم از مصرف محصولات بی‌عطر و طعم رهایی یابیم، ادامه داد: با دایر کردن سیستم اخذ رویالیتی، شرکت‌ها به‌طور خودکار برای تولید بذر وارد کار می‌شوند و می‌توانیم تنها برای رفع نیازهای خاص به واردات روی آوریم.
وی با اشاره به اینکه تحقیقات باید به تدریج و در بلندمدت کاملاً به بخش خصوصی واگذار شوند، تصریح کرد: ورود بذور آزاد گرده‌افشان که به‌راحتی در کشور تولید می‌شود، مایه تأسف است، بذوری که می‌توانیم به‌راحتی در صورت وجود امکانات و حمایت، تولید کنیم.
نجفیان یادآور شد: متأسفانه در پرداخت هزینه‌ها نیز به محصولات اساسی مانند گندم، جو و حبوبات اهمیت بیشتری داده می‌شود و سبزی و صیفی در این بخش به صرف اینکه دست بخش خصوصی در کار است، همیشه مظلوم واقع شده‌اند.
وی درباره دوتکه شدن فعالیت روی محصولات سبزی و صیفی که قسمتی از آن در بخش “تحقیقات سبزی و صیفی و حبوبات آبی” مؤسسه و بخشی نیز در “پژوهشکده سبزی و صیفی” صورت میگیرد، تأکید کرد: نظر ما بر این بود که بخش “تحقیقات سبزی و صیفی و حبوبات آبی” دست‌نخورده در مؤسسه باقی بماند، اما با توجه به تأسیس مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی و فشارهای وارد شده، آنچه از سوی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی تصویب شد، باید اجرایی می‌شد، در صورتی که دوتکه شدن تحقیقات بر روی این محصولات، نه‌تنها به نفع این بخش نبود، بلکه لطماتی را نیز وارد خواهد کرد.
رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در پایان اظهار داشت: پیشنهاد ما این بود که با توجه به تأکید معاونت باغبانی بر توسعه گلخانه‌ها، پژوهشکده سبزی و صیفی روی محصولات گلخانه ای فعالیت کند و چالش‌های این حوزه را برطرف کند، اما این پیشنهاد مورد موافقت قرار نگرفت./
* بهره مالکانه یا رویالیتی مبلغی است که به‌منظور بهره‌برداری از امتیاز منابع دارای ارزش اقتصادی (برای نمونه حق استخراج از معدن) یا برای بهره گرفتن از امتیاز حقوق مالکیت معنوی و حق تکثیر (کپی رایت)، حق امتیاز، نشانه تجاری و یا دانش فنی و تکنولوژی به دولت یا مالک پرداخت می‌شود.
A-۹۵۰۳۲۶-۰۱