خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا): شرکت هواپیمایی خدمات ویژه در راستای اجرای اصل 44 قانون اساسی، در سه سال و نیم گذشته خصوصی‌سازی شد؛ اما به دلایلی، دوباره به مبداء اولیه آن که وزارت جهاد کشاورزی بود، بازگشت که در این راستا و جهت اطلاع از کم و کیف اقدامات صورت‌گرفته، با احمد طمراسی، رئیس هیأت‌مدیره و مدیرعامل شرکت هواپیمایی خدمات ویژه وزارت جهاد کشاورزی گفتگویی انجام دادیم که می‌خوانید:
تاریخچه شرکت هواپیمایی خدمات ویژه مربوط به چه سالی است؟
سم‌پاشی در ایران از سال 1317 شروع شد و در راستای مقابله با ملخ مراکشی، در مناطقی همچون گرگان و دشت مغان، دولت وقت از هواپیماهای سم‌پاش استفاده کرد. در سال 1330، بخش کشاورزی وقت 12 فروند هواپیمای سم‌پاش خریداری و در اختیار ناوگان هوایی قرار داد و در سال 1337 کادر فنی و خلبان‌هایی را برای این ناوگان در نظر گرفت. در سال 1344، گردان سم‌پاش هوایی به نام واحد سم‌پاش هوایی تغییر نام یافت و در ابتدا که قرار بود در استان اصفهان جاگذاری شود، بنا به دلایلی، به قزوین منتقل شد و بر اساس پیشنهاد وزیر کشاورزی وقت، این ناوگان در سال 1354 به‌صورت رسمی شروع به کار کرد.
از لحاظ تقسیم‌بندی، این شرکت جزو کدام‌یک از دستگاه‌های حاکمیتی قرار می‌گیرد؟
شرکت هواپیمایی خدمات ویژه و شرکت خدمات حمایتی کشاورزی، جزو گروه شرکت مادرتخصصی خدمات کشاورزی هستند و از آنجا که نیاز بود به‌عنوان دستگاه‌های حاکمیتی در وزارت جهاد کشاورزی باقی بمانند، بر اساس مصوبه‌ای، هیأت وزیران در اسفندماه سال گذشته از وضعیت خصوصی‌سازی خارج و در گروه سه شرکت‌های فوق قرار گرفت و در حال حاضر 100 درصد سهام این شرکت، به وزارت جهاد کشاورزی واگذار شده است.
چه دلیلی وجود داشت که این شرکت دوباره به وزارت جهاد کشاورزی بازگردد؟
شورای عالی واگذاری، پس از مدتی قانع شد که این شرکت جزو پشتیبانی‌کننده‌های بخش تولید است و باید به‌عنوان شرکت حاکمیتی، جزو گروه سه قرار گیرد تا فروش و واگذاری آن به‌گونه‌ای منتفی شود.
شهرداری قزوین در مدتی که مدیریت این شرکت را عهده‌دار بود، نتوانست تعهداتش را با سازمان خصوصی‌سازی عملیاتی کند و وزارت جهاد کشاورزی نیز اصرار داشت که باید این شرکت دوباره برگردد.
عمده وظایف شرکت هواپیمایی خدمات ویژه جهاد کشاورزی چیست؟
به اشتباه جا افتاده که هواپیماها فقط اقدام به سم‌پاشی می‌کنند، اما باید دانست که قابلیت‌های بسیاری در حوزه عملیاتی برای هواپیماهای فوق تعریف شده و در حال اجرا هستند؛ به‌گونه‌ای که به غیر از سم‌پاشی، مبارزه بیولوژیک با استفاده از هواپیماهای فوق امکان‌پذیر است. به‌عنوان مثال، در جنگل‌های بلوط عملیاتی پاشیدن BT توسط هواپیماهای فوق به انجام رسید. همچنین در راستای نگهداری مزارع، از محلول‌پاشی و پاشیدن کود جامد در مزارع نیز نتایج مثبتی گرفته شده است. همچنین بذرپاشی در مراتع و دامنه‌هایی که صعب‌العبور بوده، با هواپیماهای فوق امکان‌پذیر است و می‌توانیم اقدامات حفاظتی در بخش‌های مختلف جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و همچنین در حوزه امور اراضی برای گشت‌زنی و مقابله با تخریب‌ها را با استفاده از هواپیماهای فوق به انجام برسانیم. پاشیدن خاک رس روی پدیده کشند قرمز در سواحل جنوبی کشور، یکی از نمونه‌های بارز عملیات انجام‌شده توسط هواپیماهای این ناوگان است که توانست با موفقیت به انجام برسد. همچنین دو فروند هواپیمای آتش‌نشان در حال حاضر اطفاء حریق در جنگل‌های استان گلستان را عهده‌دار هستند. هواپیماهای کشاورزی شبیه تراکتور عمل می‌کنند و می‌توان با اضافه کردن دنباله‌بندهای مختلف، فعالیت‌های متفاوت را از آنها انتظار داشت.
در راستای تنوع‌بخشی به فعالیت‌های هواپیماهای کشاورزی، چه اقداماتی لازم است انجام شود؟
در حال حاضر امکان تولید تجهیزات و ادواتی که مورد نیاز است، در داخل کشور وجود دارد و به‌راحتی می‌توان آنها را سفارش داده و مورد استفاده قرار دهیم و هر تعداد که وسایل و تجهیزات نیاز باشد، امکان فراهم کردن آن حتی از کشورهای دیگر نیز وجود دارد و کشاورزان، کشت و صنعت‌ها و سایر بخش‌ها می‌توانند با انعقاد قرارداد، در جریان تعرفه‌های فعالیت‌های شرکت قرار گرفته و از مزایای آن بهره ببرند. در شرایط حاضر، آفات و بیماری‌هایی که جنبه عمومی دارد، توسط وزارت جهاد کشاورزی کانون‌کوبی شده و سایر فعالیت‌ها در صورت نیاز باید توسط بخش خصوصی و خود کشاورزان انجام شود.
تعداد هواپیماهای موجود برای فعالیت‌های کشاورزی کفایت می‌کند و آیا ناوگان فوق از فرسودگی همچون سایر ناوگان‌های هوایی برخوردار نیست؟
در حال حاضر 27 فروند هواپیما که دارای ساعت کارکرد مناسبی است، در فرودگاه قزوین مستقر است که روزانه به‌طور متوسط پنج پرواز توسط آنها انجام می‌شود.
همچنین برای به‌روز کردن تعدادی از هواپیماهای قدیمی، اقداماتی انجام شده است و در صورت رفع تحریم‌ها همچون سایر بخش‌ها، مزایای آن عاید این شرکت نیز خواهد شد؛ به‌گونه‌ای که از تکنولوژی‌های روز دنیا و هواپیماهای جدید در این زمان استفاده خواهیم کرد.
از آنجا که در کشور صنعتی همچون شرکت فوق وجود ندارد، این هواپیماها می‌توانند با هماهنگی در اختیار بخش‌های مختلف برای کارهای کشاورزی قرار گیرند.
برای نمایاندن فعالیت‌های این شرکت، چه اقداماتی ضروری است؟
بزرگ‌ترین مشکلی که در حال حاضر با آن روبه‌رو هستیم، آن است که باید بتوانیم این شرکت را به عرصه معرفی کنیم و اثبات کنیم که کار هواپیماهای فوق، صرفاً سم‌پاشی نیست؛ زیرا این شرکت به‌گونه‌ای جا افتاده که اذهان عمومی آن را به‌عنوان هواپیماهای سم‌پاش می‌شناسند، در صورتی که کشاورزان و مشتریان باید با دامنه وسیع فعالیت‌های این شرکت آشنا شوند. اگر به‌عنوان فعالیتی اقتصادی به این شرکت نگریسته شود، بخش‌های مختلف می‌توانند از آن منتفع شده و از توان فنی و مهندسی آن نیز در حوزه‌های مختلف می‌توان بهره گرفت؛ به‌گونه‌ای که در حال حاضر این ناوگان ظرف 10 روز گذشته توانسته است جزو پنج ایرلاین کشور از لحاظ دریافت گواهینامه تعمیر و نگهداری باشد. بنابراین انجام تعمیر و نگهداری برای مشتریان امکان‌پذیر خواهد بود و می‌توانیم علاوه بر آنکه عملیات فوق را در داخل شرکت انجام دهیم، در بخش‌های دیگر همچون هواپیماهای تفریحی نیز امکان فرستادن مهندسان برای تعمیر و نگهداری فراهم است.
همچنین برای اطلاع رسانی بیشتر، لازم است برنامه‌های ترویجی انجام شود که در این راستا، نامه‌هایی به اداره‌های کل منابع طبیعی کشور، بدنه وزارت جهاد کشاورزی، کشت و صنعت‌ها، خبرگزاری‌های اختصاصی و… ارسال شده تا فعالیت‌های شرکت رونق گیرد؛ علاوه بر آن، سایت این شرکت نیز فعال است و مراجعان می‌توانند از خدمات و فعالیت‌های آن بهره ببرند.
تعرفه انجام خدمات توسط شرکت در فعالیت‌های کاشت و داشت محصولات کشاورزی در وسع مالی بهره‌برداران بخش کشاورزی هست یا خیر؟
با وجود آنکه نگاه حاکمیتی بر فعالیت‌های این شرکت وجود دارد، اما دارای تعرفه‌ها و جدول خاصی برای اقدامات مختلف بخش کشاورزی هستیم که کشاورزان می‌توانند مراجعه کرده و از نزدیک در جریان اقدامات فوق قرار گیرند. همچنین تعرفه‌ها به گونه‌ای است که امکان استفاده آن برای عموم فراهم است.
علاوه بر فعالیت‌هایی که ذکر شد، آیا این هواپیماها برای عکسبرداری‌های هوایی و اجرای طرح‌هایی همچون کاداستر کاربرد دارد؟
هرآنچه که در حوزه فعالیت‌های هوانوردی باشد، توسط هواپیماهای فوق شدنی است، ازجمله آنکه بخش بیمه‌ای محصولات کشاورزی به عکسبرداری هوایی نیاز داشته باشند، می‌توانند از این هواپیماها استفاده کنند، زیرا امکان تعیین خسارت به‌صورت سریع و پایش مزارع کشاورزان فراهم است، اما از آنجا که طرح کاداستر مربوط به سازمان جغرافیایی کشوری است و در حوزه کاری این شرکت نبوده است، بخش فوق اقدامات پیشرفته‌تری برای تهیه عکس‌ها و نقشه‌های هوایی دارد که نیازی نیست این شرکت به آن وارد شود، اما می‌توانیم در کنار آنها باشیم و در برخی موارد کمک کنیم./