راهی که با زباله‌ها باز شد

در چند سال اخیر استفاده از زباله و مواد بازیافتی در ساخت آثار هنری رواج زیادی پیدا کرده است.

به گزارش پسماند ایران؛ شروع این کار را می‌توان به هنرمندانی نسبت داد که به‌عنوان یک ابتکار عمل و گاه با هدف به چالش کشیدن هنر، از زباله‌ها در خلق آثار خود استفاده می‌کردند، اما هرچه به دوران حاضر نزدیک می‌شویم، اهداف تغییر کرده و «هنر بازیافت» راهی جدید را برای جلب توجه جامعه نسبت به مشکلات محیط زیستی پیدا کرده است.
احمد نادعلیان – هنرمند محیطی – در این زمینه معتقد است: ایده‌ها و ابتکار عمل‌های هنری در جذب مخاطب و اطلاع‌رسانی در زمینه‌ی بازیافت و محیط زیست باید مطرح شود، حتی اگر ماندگاری این آثار به اندازه یک عکس گرفتن باشد.
او در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس هنرهای تجسمی ایسنا، اظهار کرد: امیدوارم این جریان هنری – محیط زیستی که به‌وجود آمده، تداوم داشته باشد و آن را به فال نیک می‌گیریم. گاهی این اتفاقات در مناسبت‌های خاص مانند روز محیط زیست یا عید نوروز انجام می‌شود، گاهی نیز برای اطلاع‌رسانی فرهنگی و اظهار نگرانی برای بحران جهانی محیط زیست چنین کارهایی را انجام می‌دهند، اما به هر شکل، این فرهنگ با توجه به شرایط جهان و کشور ما در درازمدت ادامه پیدا خواهد کرد.
این هنرمند گفت: در تمام دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که محیط‌های شهری، دیگر گنجایش آثار هنری ساخته‌شده از سنگ و فلز را ندارند. بنابراین برای تأثیرگذاری مضاعف، آثار هنری خود را برای بازه‌های زمانی کوتاه‌تری تعریف می‌کنند.
نادعلیان بیان کرد: اگر یک هنرمند این کار را انجام می‌دهد، برای این نیست که بگوید همه باید مواد بازیافتی را جمع و از آن‌ها اثر هنر خلق کنند، بلکه برای گوشزد کردن این موضوع است که زباله‌ها باید به چرخه مصرف بازگردند و بی‌جهت سوزانده نشوند. ممکن است من با مواد دورریز اثر هنری خلق کنم و فقط عکس آن را توسط رسانه‌ها نشان دهم؛ اما باید به این توجه کنیم که این اشیا به خودی خود دارای ارزش اقتصادی هستند و اگر ما از آن‌ها در هنر استفاده نکنیم به‌عنوان دست دوم فروخته یا ذوب و تبدیل به یک وسیله دیگر می‌شوند، بنابراین نباید نگران بازیافت آن‌ها باشیم.
این هنرمند ادامه داد: در عرصه جهانی شیوع و رشد این هنر به‌عنوان یک جنبش نوجو، رو به توسعه است و هنرمندان ایرانی بیرون از مرزهای کشور از این قافله عقب نیستند؛ اما در داخل کشور رویدادهایی که با این نام برگزار می‌شود، گاهی کپی هستند. پرداختن این موضوع را به فال نیک می‌گیریم اما معتقدیم این موضوع باید تصحیح شود. در کشور ما 30 هنرمند به صورت حرفه‌ای دغدغه و فکر خود را روی این موضوع گذاشته‌اند و فراتر از این خاک شناخته شده‌اند، این در حالی‌ است که در کشور کره جمهوری «دوسالانه هنر طبیعت» برگزار می‌شود که از هنرمندان ما دعوت می‌کند تا پیش آن ها کار کنند.
وی اظهار کرد: در کشور ما و دنیای امروز ضرورت بیشتری دارد که در محیط طبیعی و محیط شهر کاری را انجام دهیم که ابعاد زیست محیطی و جفایی را که بر طبیعت می‌رود، نشان بدهد، یعنی آثار ما هنر و اخلاق زیست‌محیطی را توأمان با یکدیگر داشته باشد.
نادعلیان با انتقاد از عملکرد برخی هنرمندان در این زمینه، گفت: بسیاری از هنرمندان زمانی که می‌خواهند در زمینه «هنر بازیافت» کار کنند، مواد مصرفی خود را به شکل نو می‌خرند و استفاده می‌کنند، در حالی‌ که این، ژست بازیافت گرفتن است. از سویی در نمایشگاه‌ها با وجود پیش کشیدن نام محیط زیست، بسیاری از آثار تجسمی موجود ارتباطی با هنر زیست محیط ندارند. تعریف جامعی از «هنر زیست‌محیطی» در کشور ما وجود ندارد. امیدوارم مسئولان و هنرمندان راهکارهایی را پیش‌بینی کنند تا چنین نمایشگاه‌های در مسیر اصلی خود پیش بروند.
او با اشاره به آلودگی هوا و ورود ریزگردها، اظهار کرد: موضوعات مربوط به محیط زیست نگران‌کننده هستند و سازمان محیط زیست، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تمام ارگان‌های مربوط باید به این موضوعات توجه کنند، اگر این کار را نکنند تبعات این کار باعث زیان جامعه می‌شود.