با رسیدن به روزهای پایانی مهلت مؤسسه تحقیقات خاک و آب برای ثبت مواد کودی، تاکنون 827 برند – فرمول برای واردکنندگان و 589 برند – فرمول برای تولیدات داخلی ثبت شده است.
رئیس مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور امروز در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) با اشاره به اینکه مؤسسه تحقیقات خاک و آب بیش از 60 سال است یک تنه پیگیر فعالیت‌های پژوهشی است، گفت: مسائل و معضلات خاک فراتر از توان یک مؤسسه است و دانشگاهیان و بخش اجرایی باید بیشتر از قبل وارد عرصه شوند.
کامبیز بازرگان با بیان اینکه تمرکز این مؤسسه روی تشدید فعالیت‌های تحقیقاتی و تعمیق هدفمند تلاش‌ها بوده است، از برگزاری جشنواره خاک در آذرماه سال جاری با حضور مدیران اثرگذار کشور خبر داد.
وی با اعلام اینکه در حال حاضر مؤسسه تحقیقات خاک و آب، بار تصویب لایحه خاک را یک تنه به دوش می‌کشد و همکاری معاونت و انجمن خاک کم‌رنگ شده است، افزود: تاکنون تا ماده 13 لایحه در کمیسیون کشاورزی بررسی شده است و با به سرانجام رسیدن تصویب لایحه در این دوره مجلس بعد از سال‌ها قانونی برای مدیریت و حفاظت خاک و نحوه برخورد با خاطیان خواهیم داشت که نویدبخش حل مشکلات زیادی می‌شود.
بازرگان ادامه داد: پهنه وسیع خاک حاصلخیز کشور باید بتواند برای نسل‌های آینده نیز، غذا تأمین کند و هر کس که قطعه‌ای از این خاک را برای کاربری مشخص در دست دارد، باید اخلاق‌مدارانه و امانت‌مدارانه با آن برخورد کند، به نحوی که پتانسیل خاک حفظ شود.
جریمه‌ای معادل سه‌برابر خسارت واردشده در انتظار خاطیان
رئیس مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور از تعریف شاخص‌های آلودگی در قانون خاک و الزام کاربران به رعایت این شاخص‌ها خبر داد و تصریح کرد: جرایمی معادل یک تا سه برابر خسارت واردشده نیز برای خاطیان در نظر گرفته می‌شود.
وی یادآور شد: قوانین و آیین‌نامه‌هایی نیز برای برخورد با تغییر کاربری و خرد شدن اراضی وجود دارد، اما متأسفانه تاکنون نتوانستیم شرایط لازم برای حفاظت کمی از اراضی کشاورزی را فراهم کنیم و امیدواریم مقررات و شرایط لازم برای حفظ اراضی و منابع طبیعی کشور در برنامه ششم مهیا شود.
بازرگان با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر حفظ اراضی و جلوگیری از تغییر کاربری بی‌رویه آنها اظهار داشت: با توجه به شرایط اقلیمی، وضعیت بارش و کاربرد آب در اراضی کشاورزی و توسعه اراضی زیر کشت شاهد افزایش اراضی شور و آب‌های شور در کشور هستیم و برنامه مؤسسه برای مبارزه با این بحران، پایش اراضی است.
21 مرداد سال جاری، آخرین مهلت ثبت مواد کودی
رئیس مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور با یادآوری اینکه در سال‌های اخیر طرح پایش اراضی کشاورزی تصویب، اما به دلیل عدم تأمین اعتبار دچار وقفه شد، تأکید کرد: در لایحه خاک، وزارت جهاد کشاورزی موظف می‌شود نسبت به پایش مداوم اراضی کشاورزی با اولویت اراضی زراعی و باغی اقدام کند.
وی با اشاره به اهمیت کاربرد ماده آلی خاک برای افزایش ظرفیت نگهداری رطوبت و در نتیجه افزایش کارایی مصرف آب، گفت: در برنامه پایش برای معضل تخلیه بنیه غذایی و کاهش ماده آلی خاک نیز فعالیت‌های مثمر ثمری انجام خواهد پذیرفت.
بازرگان از پایان مهلت تولیدکنندگان و واردکنندگان کود تا 21 مردادماه سال جاری برای ثبت مواد کودی، بهبوددهنده‌های رشد گیاه و بهسازهای خاک خبر داد و افزود: تاکنون که دو هفته به پایان مهلت ثبت مواد کودی باقی مانده است، 827 برند – فرمول برای واردکنندگان و 589 برند – فرمول برای تولیدات داخلی از مجموع حدود دوهزار برند – فرمول تخمین‌زده شده موجود در بازار ثبت شده‌اند و به‌زودی نیز به آنها شماره ثبت اعطا خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: با ثبت مواد کودی، کشاورز مطمئن خواهد بود که محتویات ماده خریداری‌شده فاقد آلودگی است و مشخصات داخل بسته با برچسب روی آن برابری می‌کند.
بازرگان ادامه داد: به موازات ثبت مواد کودی، کنترل کیفی نیز در بازار صورت می‌گیرد و اگر کودها واجد شرایط نباشند، شماره ثبت آنها باطل خواهد شد.
وی با بیان اینکه مؤسسه در دو بعد شناسایی و مدیریت خاک فعالیت می‌کنند، تصریح کرد: از وظایف مؤسسه در بعد شناسایی، تهیه نقشه‌های یک‌بیست‌وپنج‌هزارم برای مدیریت بهتر منابع خاک و متناسب با نوع نیاز مطالعات خاک‌شناسی است.
بازرگان با اعلام اینکه در کشورهای پیشرفته برای مدیریت بهتر نقشه‌ها در سطح یک‌پنج‌هزارم تهیه می‌شدند، در حالی که در کشور ما بیشتر نقشه‌ها یک‌پنجاه‌هزارم هستند، از تهیه نقشه‌های یک‌بیست‌وپنج‌هزارم در آینده‌ای نزدیک توسط بخش خصوصی و با نظارت مؤسسه تحقیقات خاک و آب خبر داد.
راه‌اندازی پایگاه الکترونیکی اطلاعات خاک، در روز جهانی خاک
رئیس مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور یادآور شد: در لایحه خاک پیشنهاد شده است نظارت بر تمامی نقشه‌های خاک کشور از یک مرجع مشخص صورت گیرد و از آنجا که این مطالعات پایه پروژه‌های بزرگ ملی است، وزارت جهاد کشاورزی و مؤسسه تحقیقات خاک و آب ناظران و تأکید کنندگان این مطالعات خواهند بود.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر بانک جامع اطلاعات خاک نداریم و مجموع اطلاعات در حال جمع‌آوری هستند، از راه‌اندازی پایگاه الکترونیکی اطلاعات خاک تا روز جهانی خاک خبر داد.
بازرگان با اعلام همکاری مؤسسه با معاونت زراعت برای جمع‌آوری مستندات لازم برای تهیه الگوی کشت تأکید کرد: قرار بر این است که مؤسسه، اطلاعات تناسب اراضی برای کاشت محصولات مختلف را در سطح 8.5 میلیون هکتار اراضی کشاورزی کشور استخراج کند و در اختیار معاونت زراعت قرار دهد.
وی اظهار داشت: در تمامی کشورهای متمدن دنیا، از آنجا که خاک بستر تولید است و تغذیه جامعه وابسته به خاک است، متولی مشخصی دارد، اما در کشور ما مؤسسه تحقیقات خاک و آب بدون حکم اجرایی متولی تحقیقات خاک است.
بازرگان با بیان اینکه انتظار می‌رود در معاونت آب و خاک، سهم آب و خاک یکسان باشد و دفتر مستقلی برای خاک راه‌اندازی شود، اظهار امیدواری کرد که پس از تصویب قانون به‌عنوان نرم‌افزار، ساختار اجرایی و سخت‌افزاری حضور پررنگ‌تری داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه خاک کشور یک مجموعه به هم پیوسته است و جنگل، بیابان و زمین زراعی همگی باید متولی واحدی داشته باشند، تأسیس دفتر تخصصی خاک را راهکاری مناسب برای کاهش این معضلات عنوان کرد.
بهره‌برداری صحیح از خاک را جایگزین بهره‌کشی و برده‌کشی کنیم
رئیس مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور همچنین گفت: رویکرد جامعه از اینکه خاک به‌عنوان یک ابزار همیشه در دسترس است که به هر نحوی می‌توانیم از آن بهره‌کشی کنیم باید تغییر کند، خاک موجودیست که ممکن است از بین برود و استفاده مؤدبانه و بهره‌برداری صحیح از خاک باید جایگزین بهره‌کشی و برده‌کشی از خاک شود.
بازرگان افزود: بهره‌برداران موظف هستند کیفیت خاکی که به آنها تحویل داده می‌شود را حفظ کنند، چون آنها مالک زمین هستند، نه خاک و باید از خاک حفاظت کنند.
وی با اظهار خرسندی از آنکه تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی در لایحه خاک موظف به رعایت آیین‌نامه‌ها هستند، خاطرنشان کرد: با تلاش مراجع اجرایی، شرایط لازم برای تغییر رویکرد فراهم است و با رعایت اصول فنی توسط بهره‌برداران و فرهنگ‌سازی با همکاری آموزش و پرورش خواهیم توانست به حفظ خاک کمک کنیم.
مجموعه اجرایی کشور، بیگانه با بخش تحقیقات
رئیس مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور با بیان اینکه متأسفانه مجموعه اجرایی کشور با تحقیقات بیگانه است، ادامه داد: در بخش انتقال دانش به بهره‌برداران ضعیف عمل کرده‌ایم و یافته‌های تحقیقاتی در بسیاری از موارد به اجرا نمی‌رسد.
بازرگان تصریح کرد: بخش ترویج در این زمینه ضعیف عمل کرده و امیدواریم با بروز تحولاتی بتوانیم دستاوردهای مؤسسه را به اجرا درآوریم.
وی در پایان با اعلام اینکه بر خلاف عملکرد ضعیف در ترویج مسائل خاک و حفاظت از آن، در بخش تولید خوب عمل کرده‌ایم، اظهار داشت: این امر نیز ناشی از آن است که نگاهمان منابع‌محور نیست، بلکه تولیدمحور است./